Stwierdzenie nabycia spadku – czym jest i do czego służy?
Kiedy spadkodawca umiera i pozostawia po sobie większy lub mniejszy spadek, spadkobiercy zastanawiają się jakie dalsze kroki podjąć. Czy stwierdzenie nabycia spadku jest konieczne? Czy należy je przeprowadzić przed sądem? Kto może w ogóle chcieć stwierdzenia nabycia spadku? Odpowiedź na te oraz inne pytania znajdą Państwo w dalszej części wpisu.
Stwierdzenie nabycia spadku – co to takiego i do czego służy?
Spadkobiercy nabywają spadek z chwilą śmierci spadkodawcy, w języku prawniczym – z chwilą otwarcia spadku. Samo postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ma więc jedynie za zadanie potwierdzić taki stan rzeczy. Stwierdzenie nabycia spadku jest więc formalnym potwierdzeniem prawa do spadku.
Śmierć spadkodawcy z prawnego punktu widzenia, oznacza dla spadkobierców tyle, że prawa i obowiązki majątkowe spadkodawcy na nich przeszły. Nie wiadomo jednak na kogo dokładnie i w jakim udziale. Bez formalnego potwierdzenia prawa do spadku ciężko byłoby zatem kierować sprawami majątkowymi spadkodawcy.
Jak uzyskać stwierdzenie nabycia spadku?
Możliwości są dwie. Jedna krótsza i prostsza, druga – cóż – zupełnie na odwrót. Pierwsza z nich to wizyta u notariusza i uzyskanie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia. Druga – droga sądowa, w której po przeprowadzeniu rozprawy sąd wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
Decyzja o wyborze formy uzyskania stwierdzenia nabycia spadku zależy właściwie od samych spadkobierców. Załatwienie wszystkich formalności u notariusza będzie na pewno zdecydowanie szybsze, ponieważ na sam termin wyznaczenia rozprawy w sądzie trzeba czekać nierzadko kilka miesięcy. Istnieją jednak sytuacje, w których wybór drogi sądowej będzie konieczny. Mowa tu o sprawach, w których prawach krąg spadkobierców jest sporny lub nie wszyscy są znani. W takiej sytuacji wybór notariusza nie byłby możliwy z bardzo prostej przyczyn — podczas czynności muszą być obecni wszyscy spadkobiercy, a ponadto musi panować między nimi zgoda co do udziałów spadkowych i rodzaju spadkobrania. Podczas procedury związanej z dokonaniem czynności przed notariuszem strony zazwyczaj występują samodzielnie. Biorąc pod uwagę jednak często sporny charakter sądowego stwierdzenia nabycia spadku – przy tej procedurze zalecana jest reprezentacja przez adwokata lub radcę prawnego.
Kto może żądać stwierdzenia nabycia spadku?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku do sądu może wnieść każdy, kto ma w tym interes. Nie mylić z interesem prawnym. Wskazany przez ustawodawcę interes ma znacznie szersze znaczenie, ponieważ oznacza, że interes ten może być nie tylko prawny, ale także, np.: moralny czy społeczny.
Uprawnionymi do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku są zatem:
- spadkobiercy,
- spadkobiercy spadkobierców,
- uprawnieni do zachowku,
- zapisobiercy zapisu zwykłego i windykacyjnego,
- nabywca spadku,
- wykonawca testamentu,
- wierzyciele spadkowi,
- wierzyciele spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego.
Każdy zatem z powyżej wymienionych osób może zwrócić się do adwokata celem sporządzenia wniosku, który będzie inicjował takie postepowanie.
Do kiedy należy złożyć wniosek?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku można złożyć w każdym czasie. Uprawnienie to nie przedawnia się. Przepisy nie określają także żadnego terminu, po którego przekroczeniu osoba uprawniona nie mogłaby już takiego wniosku skierować do sądu.
Jak wygląda postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku przed sądem?
Zadaniem sądu spadku jest w pierwszej kolejności ustalenie kto jest spadkobiercą. Sąd ustala także czy w danej sprawie występuje dziedziczenie testamentowe czy ustawowe. Jeżeli spadkodawca pozostawił testament, sąd wzywa do jego złożenia osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Po złożeniu testamentu sąd dokonuje jego otwarcia i ogłoszenia. Oprócz tego, sąd może przyjąć zapewnienie spadkowe lub wezwać spadkobierców przez ogłoszenie.
Co ważne, jeżeli istnieją jakiekolwiek kwestie sporne, które mogą mieć wpływ na wynik sprawy, sąd jest uprawniony do samodzielnego ich rozstrzygnięcia, np.: zweryfikowania ważności testamentu.
Ile kosztuje postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku?
Opłata sądowa od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wynosi 100,00 zł. Do powyższej kwoty należy doliczyć jeszcze 5,00 zł tytułem opłaty od wpisu do Rejestru Spadkowego. Największym jednak kosztem prowadzonego postepowania jest oczywiście wynagrodzenie Kancelarii Adwokackiej. Ceny usług są oczywiście różne i zależą od stopnia skomplikowania sprawy (ilości potencjalnych spadkobierców) oraz miasta, w którym ma obywać się sprawa. Można założyć jednak, że koszty prowadzenia tego rodzaju sprawy zaczynają się od 1 500,00 zł, ale mogą wynosić znacznie więcej.
